Ô tô bị nổ lốp trên đường cao tốc: Nguyên nhân và cách phòng tránh

Ô tô bị nổ lốp sẽ rất chao đảo, dễ khiến tài xế hốt hoảng mà xử lý theo phản xạ, có thể dẫn tới tình huống xe bị lật hoặc mất lái, tông vào dải phân cách, va chạm với các phương tiện khác.

Cách xử lý khi ô tô bị nổ lốp 

Khi nghe tiếng xe nổ lốp và xe bắt đầu chao đảo, hầu hết tài xế sẽ cảm thấy hoảng hốt và lo sợ, rồi thường lập tức có phản xạ đạp phanh, hoặc đánh lái về phía ngược lại với hướng xe đang bị nghiêng. Tuy nhiên, việc này vô tình sẽ khiến cho tình trạng mất cân bằng của xe trở nên trầm trọng hơn, dẫn tới tình huống lật xe hoặc mất lái.

Dù biết là rất khó, nhưng trước tiên, tài xế cần nhanh chóng lấy lại bình tĩnh, cố gắng không đạp phanh gấp, mà chỉ từ từ nhả chân ga, rồi dùng hết sức để giữ thẳng vô-lăng. Hãy nhớ rằng khi thấy ô tô bị mất cân bằng, các hệ thống an toàn như cân bằng điện tử (ESP) hay phân phối lực phanh điện tử (EBD) sẽ lập tức "vào cuộc", nên thêm những thao tác hoảng loạn của bạn có thể khiến bộ điều khiển trung tâm (ECU) bị "rối".

Sau khi đã giữ được vô lăng và hướng cho xe chạy thẳng, hãy từ từ rà phanh để giảm tốc độ, rồi tấp xe vào lề đường. Hãy nhớ bật đèn khẩn cấp để cảnh báo cho các phương tiện khác.

Những sai lầm dễ mắc 

Khi xe ô tô bị nổ lốp, phản xạ cơ bản của con người là hoảng hốt, cuống, dễ dẫn tới cách xử lý sai lầm, khiến tình trạng trở nên tồi tệ hơn. 

Sai lầm đầu tiên tài xế dễ mắc phải khi ô tô nổ lốp đột ngột là đạp phanh gấp để xe dừng lại càng nhanh càng tốt. Tuy nhiên, điều này rất nguy hiểm, nhất là khi ô tô đang chạy tốc độ cao, vì phanh gấp dễ khiến xe bị nghiêng, mất trọng tâm dẫn đến bị lật, đặc biệt là với các dòng xe gầm cao như SUV và crossover. Phanh gấp khi ô tô bị nổ lốp cũng có thể khiến các bánh xe còn lại mất độ bám đường, dẫn đến mất lái.

Sai lầm thứ hai là tài xế thường có phản xạ đánh lái mạnh theo hướng ngược lại chiều nghiêng của xe. Việc này sẽ chỉ khiến xe càng thêm chao đảo.

Sai lầm thứ ba thường gặp là buông chân ga đột ngột, vì nhiều người cho rằng làm như vậy sẽ khiến xe chạy chậm lại. Tuy nhiên, trên thực tế, việc tài xế nhả chân ga đột ngột có thể khiến xe bị mất kiểm soát. Thay vào đó, việc bạn giữ chân ga rồi giảm từ từ kết hợp rà phanh sẽ hiệu quả hơn.

Dưới đây là một tình huống ô tô bị nổ lốp ở tốc độ hơn 320km/h và tài xế đã xử lý bình tĩnh nên không lật xe:

Nguyên nhân ô tô bị nổ lốp khi đang chạy

Lốp non hơi hoặc quá căng

Khi bị thiếu hơi, lốp xe sẽ phải chịu áp lực lớn hơn. Bên cạnh đó, bề mặt tiếp xúc của lốp với mặt đường lớn hơn, khiến lốp sinh nhiệt cao, cộng thêm ma sát với mặt đường sẽ dẫn tới tình trạng quá nhiệt và nổ.

Ngược lại, nếu lốp quá căng cũng dễ bị nổ, nhất là khi bị có va đập đột ngột, như khi xe đi trên đường xóc, sa "ổ gà"...

Bị vật sắc nhọn đâm, va đập đột ngột

Nguyên nhân nổ lốp thường gặp nhất là bị các vật sắc nhọn như đinh, đá, miếng kim loại… đâm vào. Việc này có thể chỉ khiến lốp xe bị thủng nhưng cũng có thể dẫn tới nổ lốp, đặc biệt là khi xe đang chạy tốc độ cao.

Tình huống lốp bị va đập đột ngột, đập mạnh vào "ổ gà" hay các gờ sắc nhọn cũng dễ xảy ra khi xe đang chạy tốc độ cao.

Lốp cũ, bị mòn nhiều

Thời gian sử dụng trung bình của lốp ô tô là 5 năm kể từ ngày sản xuất, tương đương 50.000km. Nếu xe đi ít, sau 5 năm lốp chưa mòn nhiều, vẫn dùng được thì chủ xe nên kiểm tra lốp tối thiểu mỗi năm một lần và thời gian sử dụng không nên quá 10 năm. Thời gian sản xuất có ở trên thành lốp.

Lốp ô tô quá cũ hoặc bị mòn nhiều thường có bề mặt rạn nứt, sợi cao su/sợi bố có dấu hiệu bị tách ra, vỏ lốp mỏng hơn, khả năng chịu áp lực giảm. 

Trên lốp xuất hiện những chỗ phồng, bị bong tróc, hay có các vết cắt, nứt... cũng là những dấu hiệu không nên bỏ qua, để phòng nguy cơ nổ lốp xe khi đang chạy trên đường.

Dùng lốp không đúng thiết kế

Đây là lý do ít được nhắc đến nhưng cũng khá phổ biến. Các chủ xe thể thao thường thích thay bộ mâm nguyên bản của nhà sản xuất bằng loại có kích thước lớn hơn, đồng nghĩa với việc phải dùng bộ lốp có thành mỏng hơn. Khi va vào các gờ nhỏ hoặc cạnh đá sắc bén, sa ổ gà khi xe đang chạy tốc độ cao, loại lốp thành mỏng rất dễ bị nổ.

Chở quá tải trọng

Việc này nguy hiểm tương tự dùng lốp thành quá mỏng, vì cả lốp và xe ô tô đều được thiết kế với khả năng chịu tải nhất định. Nếu xe chở quá tải trọng, lốp sẽ phải chịu áp lực cao, dễ phát nổ.

Ngoài ra còn một số nguyên nhân khác, như xe ôm cua gấp khi đang chạy tốc độ cao, khiến lốp bị bẻ ngang và chịu tải đè nặng, hoặc chất lượng mặt đường kém, độ nhám cao, tạo ma sát, sinh nhiệt lớn.

Cách phòng tránh nguy cơ nổ lốp khi xe đang chạy

Loại bỏ các nguyên nhân nêu trên chính là cách phòng tránh nguy cơ ô tô bị nổ lốp khi đang chạy. 

Kiểm tra lốp định kỳ, bơm lốp đúng áp suất tiêu chuẩn

Việc kiểm tra, bảo dưỡng, đảo lốp định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm và loại bỏ các yếu tố dẫn tới nguy cơ nổ lốp. Ngoài ra, việc thường xuyên theo dõi áp suất lốp sẽ giúp ích. Việc sử dụng lốp đã bị đinh đâm nhiều lần cũng tiềm ẩn nguy cơ cao.

Bơm lốp bằng khí nitơ

Khí nitơ có ưu điểm là khả năng truyền dẫn tiếng ồn thấp hơn nên tạo độ êm ái cho xe, giảm sinh nhiệt ở lốp khi chạy tốc độ cao. Đó là lý do vì sao một số chuyên gia khuyên chọn bơm lốp bằng nitơ, nhất là với các xe thường xuyên chạy trên đường cao tốc.

Sử dụng lốp không săm

Lốp không săm thường ít bị nổ lốp hơn lốp thường, vì khi bị chém, cắt, hay va đập đột ngột, loại lốp này thường sẽ xuống hơi từ từ. 

Nói "Không" với lốp tân trang

Nhằm kiếm lợi, nhiều đối tượng tiến hành tái chế, tân trang lốp ô tô cũ bằng cách đắp thêm cao su hoặc khoét rãnh vân hoa (cắt gai) rồi đánh bóng, sơn đen để bán ra thị trường. Vì sự an toàn của bản thân, chủ xe nên tránh xa loại lốp này. Khi thay lốp, hãy kiểm tra kỹ thời gian sản xuất ở trên thành lốp để không dính phải lốp tân trang ép số.

Nếu lắp 1 đôi thì ưu tiên lốp trước hay lốp sau?

Dù 4 chiếc lốp xe cùng chịu trọng tải của ô tô nhưng độ ma sát của các lốp không giống nhau do việc phân bố trọng lượng của xe, do vậy sẽ có lốp mòn nhiều và lốp mòn ít. Để giảm bớt sự chênh lệch này và bảo đảm có mức mài mòn tương đối giống nhau trong quá trình sử dụng thì bạn phải đảo lốp và cân bằng động chiếc xe định kỳ, thường sau khoảng 1 vạn km bạn nên mang xe đi kiểm tra, cân bằng động và đảo lốp nếu cần.

Nguyên tắc quan trọng nhất trong việc đảo lốp là đảo vị trí của lốp mòn nhiều nhất cho lốp mòn ít nhất. Tùy từng loại lốp mà nhà sản xuất khuyến cáo người sử dụng đảo lốp sau khoảng 8.000-10.000 km. 

Khi thay lốp, tốt nhất là thay cả 4 quả. Tuy nhiên nếu điều kiện chỉ có thể thay một đôi, thì lắp đằng hay đằng sau quan trọng hơn? Chắc hẳn sẽ rất nhiều người nói là thay vào phía trước, bởi đó là bánh dẫn lái, và truyền lực (đại đa số xe du lịch tại Việt nam có dẫn động cầu trước).

Trên thực tế, theo những cảnh báo từ các chuyên gia của hãng lốp Michelin, việc lắp lốp mới đằng sau sẽ giúp bạn điều khiển xe tốt hơn khi phanh gấp hoặc vào cua gấp, giảm nguy cơ mất lái, đặc biệt là trên những đường trơn trượt, điều này sẽ giúp xe bám đường tốt hơn...